Բանաստեղծություններ | Պոեմներ | Լեգենդներ և բալլադներ | Արձակ բանաստեղծություններ և պոեմներ
Լեգենդներ և զրույցներ | Առակներ | Հեքիաթներ | Պատմվածքներ | Հատվածներ ‹‹Ուստա Կարո›› վեպից

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11      

Ագռավների գորշ թևերով
Աշունն եկավ միգաբեր
Ծաղիկ – սարե˜ր, երթաք բարով,
Դո՛ւք էլ, զանգակ – աղբյուրներ:

Ունայն քամին դուռս է ծեծում
Դալուկ ձեռքով կմախքի. –
- ‹‹Ե՛լ, դուռդ բաց, զուր ես հեծում.
Տերն է եկել աշխարքի:

Տերևներդ, կանգնի՛ր, թափ տամ,
Կյանքիդ աշունն է հիմի:
Երազներդ ցրվեմ, երթամ, -
Այս է ուղին ամենի…››:

1906

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Արծի՛վ սևաթույր, արծի՛վ լեռների,
Հանգիստ ու հըպարտ ճախրում ես բարձրում,
Ա˜խ, նայի՛ր` սիրտըս – շըղթայված, գերի
Մարդկանց օրենքով, ստրուկ աշխարհում:
Ազատ միտք ու խոսք, ազա՛տ երգ ու սեր
Ողջ բըռնաբարված ծաղրով անհամբույր.
Թևերը հոգուս – աստղոտ երազներ,
Թոշնած, խորտակված, արծի՛վ սևաթույր…
Խըրի՛ր ճիրաններդ, արծի՛վ լեռների,
Կրծքիս մեջ վշտոտ ու սիրտըս հանի՛ր
Թըռցըրու Մասիս – գահույքն աստղերի
Բարձըր և հեռու աշխարհից նանիր.
Եվ թաղիր սիրտըս – ըմբո՛ստ, վիրավո՛ր,
Լեռնագագաթին` խըրո՛խտ, ահռե՛լի.
Լեռնագագաթին` վըսե՛մ ու հզո՛ր,
Արծի՛վ սևաթույր, արծի՛վ լեռների…

1907

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ապրած իմ կյանքից
Մի սուրբ երազի
Բուրմունքը մնաց
Սրտումս անմոռաց –
Այն որ` ջերմ լացի
Առանց տանջանքի,
Խորունկ սիրեցի
Առանց տենչանքի…

1907

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Անմահ արևի վառ գգվանքի տակ
Փռված հոլանի` ծովն է շողշողում.
Լեռների գլխին բյուրեղյա պսակ,
Շուրջը ամպերի երամն է լողում:

Ու կռունկների քարավանը նորից
Անուշ կարկաչով գարունն է բերում.
Ջերմ շունչն է ելնում տա˜ք, փխրուն հողից,
Ժայռի ծերպերից մեխակն է բուրում:

 

Եվ ղողանջում է անտառը դալար,
Քաղցր դայլայլում թփից մի թռչուն. –
Սիրտս ցնծում է, հազար ու հազար
Երգով ու շողքով գարնան դեմ թռչում:

Թռչում եմ արագ թեթև հովի հետ,
Հզոր կաղնու մեջ աճում եմ հպարտ.
Ծաղկի, եղնիկի, թիթեռնիկի հետ
Ծաղկում եմ, շնչում, ոսոստում ազատ:

Ծովն է սրտիս մեջ ծփում երազով,
Զգում եմ ես ինձ առվի, ժայռի հետ.
Տիեզերքը մեծ` լցվում է ինձնով,
Մեկ եմ զգում ինձ երկրի, երկնի հետ:

Անհուն հիացքով սիրտըս է զարկում,
Խորին ցնծությամբ ողջունում եմ ես
Եվ օրհներգում եմ և գրկախառնվում
Մեծ և անսահման բնությանն հավերժ…

1908

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Անհայտ ծովերի լազվարթ ափերում
Լուսեղեն մի բախտ միշտ կանչում է ինձ. –
Ես դեգերեցի մոտիկն ու հեռուն,
Չըգտա նրան, որ կանչում է ինձ:

Բայց հոգիս չունի ոչ մի հանգրվան,
Նորից թովում է ինձ ոսկե հեռուն, -
Զմրուխտ երազնե՛ր, - անհաս հավիտյան,
Զմրուխտ հեքիաթնե՛ր, ձեզ չեմ հավատում…

Եվ հոգիս հոգնած նիրհում է հիմա,
Մի՛ արթնացրու, երազում է նա…

1909

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Անգիր, և՛ անհայտ, և՛ անհիշատակ`
Ամայի դաշտում մի գերեզման կա. –
Ո՞վ է հող դառնում այդ լուռ քարի տակ,
Ո՞վ է լաց եղել այդ քարի վրա;

Համըր քայլերով դարեր են անցնում,
Արտույտն երգում է իր գովքը գարնան,
Շուրջը ոսկեղեն արտերն են ծփում, -
Ո՞վ է երազել և սիրել նրան…

1909

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ամեն գարունքին`
Արագիլն ուրախ կիջներ մեր ծառին.
Մանուկ ականջիս բարձըր կըկանչեր, -
‹‹Դուրս արի խաղանք, ծաղիկ եմ բերել››:

Ամեն գարունքին`
Արագիլն ուրախ կիջներ մեր ծառին.
Պատանի սրտիս բարձըր կըկանչեր, -
‹‹Դուրս արի` թռչինք, երազ եմ բերել››:

Ամեն գարունքին`
Արագիլն ուրախ կիջներ մեր ծառին.
Ու նորեն կերթա, ու նորեն կուգա,
Բայց, ա˜խ, ինձ համար էլ երազ չկա…

1911

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Աշո'ւն է, քամի…
Տերևներն մի-մի,
Արցունքի նման
Դողացին, ընկան…

Փչում է, ասես,
Ունայնության պես,
Քամին ամեհի
Ճամփում ամայի:

Սմքել է հոգիս
Մռայլ գիշերիս, -
Չգիտեմ մահից,
Թե՞ կյանքի ահից…

Եվ դեղին փոշին
Ելնում է իմ հին
Ապրած օրերից,
Եվ ծածկում է ինձ…

1913
Կոլոնժ

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ամեն գարունքին վառ ծաղկունանաց հետ
Նա սպասում էր իր կտրիճ որդուն.
Ծաղկունքն են թոշնում վառ գարունքի հետ,
Նա սպասում է նորից իր որդուն:

Ա˜խ, ո՞ր քարի տակ, ո՞վ գիտե, ո՞րտեղ,
Ննջում է հիմա նըրա սիրելին.
Ծաղկունքը անուշ, ծաղկունքը շքեղ –
Բուրում են, թոշնում անհայտ շիրիմին:

1914

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Առավոտ պահին
Դալար դաշտերում
Իմ մանկան հետ
Պտույտ եմ անում:

Ծաղիկների հետ
Խոսում է տղաս,
Որոնց հետ ե՛ս էլ
Զրույց եմ արած:

Վայրկյանը` ծանր,
Օրերը` թեթև,
Տարիներն անցան
Իրարու ետև:
Ու աշխարհն աչքիս
Դառնում է երազ.
Երեկ ես էի,
Այսօր` երեխաս:

Եվ վաղը, ասես,
Մի աչք մթագնած
Լուռ գերեզմանից
Հառել է վրաս…

1914
Բեռլին

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ամեն անգամ, երբ նայում եմ
        երեխայիս խաղերին,
Թե ինչ սիրով փարվել է նա
       քարին, ջրին ու հողին, -

Խոսք եմ խոսում իմ սրտի հետ.

- Է˜յ իմաստուն մանկություն,
Ունայն բան է խելքը մարդուս
և գործերը մեծանուն:
Դատարկ ձայնէ քաջի համբավ,
գանձ ու պատիվ հանապազ,
Դո'ւ ես ոսկին, ո˜վ մանկություն,
դո'ւ իսկական լույս – երազ:
Ա˜խ, երնեկ թե մանկությունըս
հանկարծ դառնար գար նորեն,
Գլխիս վառվեր մանկութ օրվա
արեգակըս ոսկեղեն:
Անուշ մորըս ոտների տակ
թռվռայի,  խաղայի,
Փառք ու հանճար չարժեն խաղին
մի ծաղկաբույր տղայի:
Իմ սո'ւրբ մանկիկ, թո'ղ համբուրեմ
թաթիկներդ  ցեխոտած,
Դու` կյանք ու սե'ր, ծափ ու ծիծա'ղ,
ուրախության դո'ւ աստված…

1917
Ժընև

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ա˜խ, ասացին ինձ, թե մեռել ես դու,
Մեռել ես վաղուց, մայրի՛կ, իմ հոգիս…
Մեռել ես, չըկաս… Ծածկել է հավետ
Անհուն խավարը դեմքըդ թախծանուշ.
Ու հող ես դառնում… Ավա˜ղ, այսուհետ
Քեզ չեմ տեսնելու, մայրի՛կ իմ քնքուշ…

Սակայն հանապազ, ինձ հետ անբաժան`
Մի անհայտ տեղից, ինձ այնպես մոտիկ,
Գիշեր ու ցերեկ, ու ամեն մի ժամ,
Ամեն մի վայրկյան անծայր կարոտով,
Աչերդ լեցուն սիրով ու գթով`
Անթարթ, անքթիթ հառել ես վրաս,
Սրտով,սրտակից,
Մի՛շտ նայում ես ինձ, մի˜շտ նայում ես ինձ,
Մայրի՛կ, իմ հոգիս…

1918
Լյուցեռն

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ահա նորեն գարուն եկավ.
Օ˜, կտրեցե՛ք, օ˜, կտրեցե՛ք
Լեզուները թռչունների,
Որ չհանդգնեն երգել անհոգ
Երգերն իրենց տարփանքների`
Մեր մորթված մանուկների
Ցրիվ եղած նշխարների
Փոշու վրա, որոնց պիտի
Ծածկեն անգութ ծաղիկները`
Լի˜րբ, անզգա…

1919
Ժընև

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

ԱՌԱՋԻՆ ԱՐՑՈՒՆՔՆԵՐԸ

Գարնան արևը անհուն համբույրով
Դուրս կոչեց կյանքի ծլին ու ծաղկին,
Եվ մանուշակը կապույտ աչերով
Անմեղ, միամիտ ժպտաց ամենքին:

Եկավ զեփյուռը շշնջաց նրա
Կույս ականջներին և սահեց գնաց,
Եկավ թիթեռը, թռվռաց նրա
Նազելի գրկում և թռավ գնա˜ց;

Եվ մանուշակը նրանց ետևից
Մնաց նայելով… խաբող ցնորքներ.
Եվ ընկան նրա աչքերից անբիծ
Առաջին սիրո մաքուր արցունքներ:

1919

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Այցի եմ գալիս քեզ մոտ ես հաճախ,
Նստում եմ դեմըդ` հանգիստ ու խաղաղ.
Զրույց ենք անում երկա˜ր միասին,
Հազար նյութերի, հարցերի մասին:

Եվ սիրո մասին խոսում եք նույնպես,
Բայց խիստ անտարբեր ձևանում եմ ես,
Վրադ չեմ նայում, չեմ լսում ստեպ,
Որպես թե անհույզ, սառն եմ քո հանդեպ:

Բայց հալվում եմ ես սիրուց բոցակեզ.
Ուզում եմ գրկել ու համբուրել քեզ.
Հազիվ զսպում եմ մըրրիկը սրտիս,
Ա˜խ, սակայն հոգիս բերանս է գալիս…

1919

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Աշնան ծաղիկնե˜ր,
Դալու՛կ ու տխու՛ր,
Դողդոջում եք հեզ
Դաշտերում թափուր:

Ձեր աչքերի մեջ
Արցունք կա տրտում,
Ուշացած երազ
Ձեր քնքուշ սրտում:

Շուտով կըշաչե
Հողմը բքաբեր,
Կըթոշնիք չապրած,
Աշնան ծաղիկնե˜ր…

1921
Ժընև

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ասում են, թե` դու այնպես
Մոռացել ես ինձ այնպես,
Որ երբ անունս են տալիս,
Հազիվ միտքդ եմ գալիս:

Բայց, նազելի՛ս, ձեր բակում
Այն լորին է դեռ ծաղկում,
Որի քնքուշ բույրի մեջ
Քեզ գրկեցի սիրատենչ:

Ու գրկիս մեջ այսօր դեռ
Կիզող կրակ է վառվել,
Իսկ երբ անունդ են տալիս,
Սիրտս արյուն է լալիս:

Ա˜խ, իրա՞վ է` դու այնպես           
Մոռացել ես ինձ այնպես,
Որ երբ անունս են տալիս,
Հազիվ միտքդ եմ գալիս…

1923
Վենետիկ

/Մուտքագրեց  Ռուզաննա Շուշանյանը, Խ. Աբովյանի անվ. Թիվ 84 դպրոց/

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Անի

Այստեղ երկնել են նախնիները իմ,
Դարձել է այստեղ նյութը գաղափար,
Հագել է այստեղ երազը մարմին,
Չքնաղ երազը, որ չունի կոպար:

Անի՛, դու չես լոկ հողեղեն մի գանձ,
Դու՛, ինքդ ես ոգին – մի ողջ ժողովուրդ,
Ամեն ձև այստեղ ոճ է գերազանց,
Ամեն ինչ այստեղ – իմաստ ու խորհուրդ:

Ես հոգուս աչքով` անցած ու ներկա
Վիճակդ եմ տեսնում` հենված մի սյունի,
Որ մարտնչելով դարեր ոտընկա,
Մեռնում է կանգնած, եթե մահ ունի:

Սաղավարտակիր, ձեռքիս տեգ ու նետ,
Կանգնել եմ բարձր բուրգիդ կատարին,
Ոստանիկներիդ, ռազմիկներիդ հետ
Լսում ենք վառված սեգ զորավարին:

Տափաստաններից, խուժանը վայրագ
Հորդել է, եկել – հեղեղ զայրագին,
Ուզում է, Անի՛, ընկճել լուծի տակ
Քո ստեղծագործ, թևավոր ոգին:

Խաժամուժ, խուժան` անծայր, անքանակ,
Դարեր խուժում են – խժդուժ, խոլարշավ,
Ճըչում խժաձայն, դնում են բանակ
Քո ցորենաշատ դաշտերում անբավ:

Եվ որոտում է շեփորը ռազմի,
Կռվում ենք մտած արյուն ու քրտինք,
Դարեր կռվում ենք ատամ ատամի,
Մեռնում ենք կանգնած, եթե մահ ունինք…

Քո հին թշնամին, Անի՛, չե՞ ս տեսնում,                                    
Խուժել է նորից քո դաշտերի մեջ,
Բայց վառվում է դեռ մեր ակութներում
Հինավուրց ուխտի կրակը անշեջ:

 

Դու՛, հին դրոշակ, դու՛, բագին փառքի,
Հենվել եմ նորից քո անմահ սյունին.
Եվ սպասում եմ, և դարեր ոտքի
Քո իրավաբեր շեփորիդ ձայնին…

1926
Վենետիկ

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Աչերդ` սև - հուր,
Հոգիս են կիզում,
Մազերդ` սև - սուր,
Սիրտս են թրատում:

Վիշտս է ծփում
Սիրուս պես վարար,
Քո ուղին ծածկում`
Դավաճան ու չար, -

Ուղիդ արյունոտ,
Որ տանում է քեզ
Ուրիշների մոտ,
Ուրիշների մոտ…

1927

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Արևի տակ սոսկ մի օր է լինելու,
Որ ինձ համար բախտավոր է լինելու,
Բայց այդ օրը զգալու չեմ ես, ավա˜ղ,
Որովհետև մեռած օրս է լինելու:

1932

Փարիզ

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ա˜խ, երանի չըծնվեի,
Չըլսեի
Հովիվների երգերը ջինջ
Եվ մայրական խոսքերը սուրբ:
Չըտեսնեի
Չքնաղ դեմքը իմ տիրուհու
Եվ աշխարհքը հրաշագեղ:
Ա˜խ, երանի չըծնվեի,
Չըլսեի, չըտեսնեի –
Չըմեռնեի…

1935

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ա˜խ, մի անգամ ոսկետերև աշունքին
Անցնում էի ծայրամասով քաղաքի,
տեսա երեք ղասաբներ`
Խիճուտ ափին քաղցրամրմունջ գետակի,
Մորթում էին քսանի չափ գառնուկներ:
Երկու գառի գլուխն արդեն կտրած էր,
Իր արյան մեջ թփրտում էր մեկը դեռ,
Իսկ ղասաբը ծխամորճը շրթունքին,
Չորրորդ գառին` աղիողորմ լացի մեջ`
Գետնին սեղմել` սպանում էր եռանդով.
Մյուս գառները զարհուրանքից կարկամած`
Նայում էին խոր ու անթարթ աչքերով
Մորթվող եղբորն ու ղասաբի դանակին,
Եվ ողջ մարմնով դողում էին, սրսփում.
Բայց մանավանդ տոտիկները նրանց նուրբ
Դողո˜ւմ էին, դողո˜ւմ էին սաստկագին…

1939

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ամառվա կապույտ, անդորր գիշերին,
Ժայռի կատարին նստել եմ մենակ`
Հայացքըս հառած նիրհ մտած ծովին:

Լո˜ւռ է ամեն ինչ և ամենուրեք.
Ժամանակն` անշարժ, և ողջ տիեզերք
Լցված խորազգաց, խորին լռությամբ:

Պա՛հ երանավետ և նվիրական,
Անհուն լռություն տիեզերական:

Ե՛ս տեսնում եմ ինձ, ե՛ս լսում եմ ինձ
Ե՛ս զգում եմ ինձ, ճանաչում եմ ինձ:

1940

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ամեն ինչ ունայն, երազ անցավոր,
Աստղ էլ որ լինիս` պիտ, հանգչիս մի օր:
Ոչինչ է մարդը` փոշի փոշու մեջ,
Իր ցավը, սակայն, տիեզերքից մեծ:

1947
Երևան

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ավիկին

Կյանքիդ ուղին լինի պայծառ,
Ամեն քայլդ` ազնիվ, արդար:
Լինես խոհուն, լինես գիտուն,
Եվ ունենաս սիրտ զգայուն:
Լինես բարի և անբասիր,
Ընկերներիդ սրտով սիրես,
Երբ քեզ տեսնեն` ուրախանան:
Միշտ օգնելու լինես պատրաստ
Տանջվող մարդուն և ընկերին:
Անդավաճան, անհուն սիրով
Հայրենիքիդ լինես պաշտպան.
Եթե նրա սիրո համար
Մի սխրալի գործ կատարես-
Չըհոխորտաս, լինես խոնարհ,
Եվ իր պարտքը ճիշտ կատարած
Մարդու նման` խիղճդ անդորր,
Ապրես ուրախ ու բախտավոր:
Եվ մեն – մենակ, տարին մի օր
Այցի ելնես մամռոտ շիրմիս,
Կանգնես լռիկ, խորհես մի պահ,
Իմ կաթոգին սիրած տղա:

1954

Երևան

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Ա˜խ, ինչքա˜ն, ինչքա˜ն կուզեի լինել
Զինվոր հասարակ.
Հայության բոլոր ոսոխների դեմ կռվեի անդուլ
Անիի հզոր պարիսպների տակ:
Եվ հուր վրեժով
Զարկեի դարե՛ր,  զարկեի դարե՛ր,
Եվ բյուր վերքերով
Ընկնեի վսեմ պարիսպների տակ.
Սիրտս խաղաղվեր, հանգչեի հավերժ
Անիի անմահ պարիսպների տակ…

1955
Դեկտեմբերի 12

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բալես ունի հնդու – մաթա,
Ոսկի օրոցք, ատլաս ծածկոցք,
Պուպո՛ւշ դարդար, նըխշուն բալա,
Պաճիկ կենես… օր - որ, լա, լա,
        Նանիկ կենես, նանի՛, դա՛ր – դա՛ր.
        Աչքդ ու ունքըդ - աստղ ու կամար:

Ցորեկ եղավ, ոչխարն եկավ,
Ազիզ բալես քընած մընաց.
Վեր ել, բալա, անուշ ճըղա,
Տիտիկ արա, ծիծիկ մամա՛
Պիծիկ – միծիկ տոտիկ արա՛
Հո՛պպա, բալիկ, քունդ անուշ.
Շաքար ու նո՛ւշ, թուշդ անուշ:

1892
Ալեքսանդրապոլ

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բինգյոլ

Շընկշընկալով հովն է փչում
Զով Բինգյոլի լանջերից.
Գոչգոչալով ուղխն է վազում
Խոր Բինգյոլի ձորերից:

Հորուտ – Մորուտն ծաղկանց ծովում
Բուրում է բույր ու երգեր.
Շուխիկ – հուրին լըճի ծոցում
Լողանում է անընկեր:

Հրեշտակը երկրի կյանքից
Դյութված, ապշած լիուլի,
Վայր է ընկնում աստղոտ երկնից –
Ընկնում գիրկը Բինգյոլի:

Փերուզ – երկինքն հըրեշտակին
Կարեկցում է, ցավակցում. –
- ‹‹Ա˜խ, ափսո˜ս քո անմահ կյանքին,
Որ չըփայլեց դրախտում…››

Բյուրեղ լըճից ցողն է ելնում
Ծիածանի ժըպիտով.
Ծաղիկների ջինջ բողբոջում
Հանգ է առնում շողալով:

Զմրուխտ – երկիրն հրեշտակին
Ողջունում է, փաղաքշում.
- ‹‹Ա˜խ, երնե˜կ քո մատաղ կյանքին,
Որ պիտ ծաղկի Բինգյոլում››:

Վառ անուրջում ուղխն է մնչում,
Ծփում են սեզ ու արոտ,
Բլբուլների հույլքն է շնչում,
Շնչում է սեր ու կարոտ:

Անո˜ւշ – անո˜ւշ հովն է փչում
Զով Բինգյոլի լանջերից,
Ոլոր – մոլոր ուղխն է փախչում
Խոր Բինգյոլի ձորերից…

1893
Վիեննա

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բանդըս բացե՛ք, ազատ թըռնեմ,
Ազա՛տ գոնե մեն – մի օր.
Մութ ժեռերի մարալի հետ
Ընկնիմ մենակ սար ու ձոր:

Վառ արևի շթղքը բալզամ
Անհագ խմեմ ու ծըծեմ.
Անո՛ւշ երգով սիրտըս բանամ
Լալ ու լազուր երկնի դեմ:

Զառ ու զարբաբ ծաղկանց միջով
Լուռ ծըմակի խորքն ընկնիմ.
Ա˜խ, աղբո՛ւր ջան, քու նանիկով
Գըրկեմ վարդերն ու մեռնիմ…

1897
Երևան

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բանդիս վըրա, սըրտիս վըրա
Արծիվն երեք փաթ տըվավ,
Թափ – ծափ տալով թևերն հըսկա,
Կանչեց բարձըր ու թըռավ:

- Հե˜յ, Արազը` ծըփանք տալով,
Արտուտների հետ կուգա.
Ալագյազը ծաղկունքներով,
Զառ ու զըմրուխտ, ալվալա:

Երթամ, զարնեմ կուրծքս Արազին,
Անուշ ու զով ջուր խըմեմ,
Ալագյազի թևքին նըստիմ,
Ազա˜տ, հըպա˜րտ երգս ասեմ…

1897
Երևան

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բարև կուտամ, չես առնի,
Ոտքիդ կոխած հողն եմ, յար.
Սիրտըս անխիղճ մի՛ ճմլի,
Չե ո՞ր միջին դուն ես, յար:

Քանց սարյակի թևը սև
Իմ աչքերը շա՛տ են սև,
Աչքն էլ սրտի հայելին է,
Չէ՞ որ սիրտս էլ շա՛տ է սև˜:

1900
Ցյուրիխ

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բադերը վայրի թռան շվարած. –
Ո՞վ է արշավում մռայլ գիշերով.
Մրըրկի նման նժույգին նստած –
Ես եմ սլանում նիրհած դաշտերով:

Թռնիմ խոր երկինք, դեպ աստղերն անշեջ
Եվ սիրտս բանամ անհունության դեմ.
Ես սուզվել կուզեմ գոռ ամպերի մեջ
Եվ կայծակներով զարկըվել կուզեմ:
Գըծո՛ւծ ու նանիր մարդկանցից հեռո˜ւ,
Վախկո՛տ, նենգամի՛տ, կեղծ ու դավաճան,
Ստոր ու ստրուկ աշխարհից հեռո˜ւ,
Նյութին միշտ գերի, ագա՛հ ստության;

Աշխարհը չարժե քո արտասուքին,
Եվ կինն ու ընկեր` գգվանքիդ այդ ծով, -
Անապատ գնա՛ – սիրի՛ր վագրերին,
Եվ այրվիր անմահ արևի սիրով…

1905

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բաշերն ալեծո՛ւփ, բաշերն հողմակո'ծ
Ազատ դաշտերով նժույգս է թըռչում,
Եվ սմբակներից բըխում է հո՛ւր – բո՛ց
Դաշտերն են թնդում, վախ առած փախչում:

Ազատամարտի հրդեհից կըգամ,
Ուր կուրծքն ոմ ճեղքել թշնամու դժխեմ.
Դրոշն է ձեռքիս վեհ ազատության.
Եվ հաղթանակի երգերով վսեմ:

Արյուն է ծորում սրես ոխերիմ.
Դրոշն է ծըփում ոսկե ամպերում –
Չար բռունցքի տակ հեծող աշխարհքին
Նոր գարունների համբավն եմ բերում:

Նժույգս է թռչում բաշերն հողմակոծ,
Եվ շառաչում են սանձ ու ասպանդակ,
Զրահս է շաչո՛ւմ, բխո՛ւմ հուր ու բոց,
Զի˜լ շառաչում են սանձ ու ասպանդակ:

Այս շղթաներն են շառաչում ոտքիս,
Օ˜, թռի՛ր, նժույգ, այս քարե պարկից,
Այս մըռայլ բանդի կամարն է կըրծքիս,
Մի՛ կանգնիր, նժույգս, սլացի՛ր արագ…

1909
Ղազարապատ

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

Բախտը ինձնից թըռավ, գնաց
Վերջալույսի շողերի պես.
Հույսը միայն մոտըս մնաց,
Մոտըս մնաց անուշ մոր պես:

Եկեք, փռվեք դաշտ ու հովիտ,
Արշալույսի վառ ճաճանչներ
Հարցնեմ` ասեք – ո՞ւր են չըկան
Մեր ընկերներ ու ճանանչներ;

Ո՞ւր գնացիք, օրեր շքեղ,
Սեր ու խնդում, երգ ու երազ.
Արդ մահն է իր նետերն ահեղ
Ամեն կողմից լարել վերաս:

Ո՞ւր գնացիք աշնան քամու
Բերանն ընկած տերևի պես.
Մի՞թե նորից չեք դառնալու
Գարնան զվարթ ջրերի պես:

1912
Ցյուրիխ

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

ԲԻՆԳՅՈԼ

Երբ բաց եղան գարնան կանաչ դռները,
Քնար դառան աղբյուրները Բինգյոլի.
Շարվե շարան անցան զուգված ուղտերը,
Յարս էլ գնաց յայլաները Բինգյոլի:

Անգին յարիս լույս երեսին կարոտ եմ,
Նազուկ մեջքին, ծով – ծամերին կարոտ եմ.
Քաղցր լեզվին, անուշ հոտին կարոտ եմ,
Սև աչքերով էն եղնիկին Բինգյոլի:

Պա˜ղ – պա˜ղ ջրեր, պապակ շուրթըս չի բացվի.
Ծուփ – ծուփ ծաղկունք, լացող աչքս չի բացվի.
Դեռ չտեսած յարիս,- սիրտըս չի բացվի,
Ինձ ի˜նչ, ավա˜ղ, բլբուլները Բինգյոլի:

Մոլորվել եմ, ճամփաներին ծանոթ չեմ,
Բյուր լճերին, գետ ու քարին ծանոթ չեմ.
Ես պանդուխտ եմ, էս տեղերին ծանոթ չեմ,
Քույրիկ, ասա, ո րն է ճամփան Բինգյոլի:  

1941
Երևան

Բովանդակություն | Էջի սկիզբ

 

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11